นิ่ว ในทางเดิน ปัสสาวะ หมายถึง ผลึกที่ตกตะกอนจากการขับของเสียในร่างกายผ่านการกรองของไต โดยผลึกที่พบมีหลากหลายชนิดและขนาดแตกต่างกัน สามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ในไต ท่อไต กรวยไต จนถึงกระเพาะปัสสาวะ
สำหรับผู้ที่ชอบบริโภคอาหารที่มีโปรตีน โซเดียมและน้ำตาลสูง ผู้ที่ดื่มน้ำน้อย ภาวะอ้วนหรือมีน้ำหนักเกิน เป็นโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะ โรคเก๊าต์และมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคนิ่ว ก็จะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็น นิ่ว นทางเดินปัสสาวะเพิ่มขึ้น
อาการที่พบได้ มีตั้งแต่ไม่มีอาการจนถึงขั้นปวดรุนแรงบริเวณข้างลำตัวปวดร้าวไปถึงหลัง บางครั้งอาจปวดช่วงท้องด้านล่างลามไปจนถึงขาหนีบ หากก้อนนิ่วเคลื่อนตัวลงมาต่ำจนอุดตันท่อปัสสาวะก็จะทำให้ปัสสาวะปวดเบ่ง แสบขัด ปัสสาวะไม่ค่อยออก มีน้ำปัสสาวะน้อยผิดปกติ บางรายอาจปัสสาวะมีเลือดปนเป็นสีน้ำตาลหรือชมพู อาการดังกล่าวมักเกิดร่วมกับการติดเชื้อ ทำให้ผู้ที่เป็นนิ่วรู้สึกคลื่นไส้ อาเจียน มีไข้ หนาวสั่น หากทำการรักษาไม่ทันอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรุนแรง อาการบาดเจ็บที่ไตจนนำไปสู่ภาวะไตวาย
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ สามารถป้องกันได้เพียงแค่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทางสุขภาพของตัวเอง โดยการดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวัน เพื่อลดความเข้มข้นของปัสสาวะซึ่งเสี่ยงต่อการพัฒนาไปเป็นนิ่ว หลีกเลี่ยงอาหารที่มีแคลเซียมออกซาลิก เช่น ชา ช็อคโกแลต หน่อไม้ฝรั่ง ผักโขม ถั่วเปลือกแข็งและเมล็ดธัญพืชต่างๆ สำหรับแนวทางในการตรวจสุขภาพประจำปีนั้น แนะนำให้ตรวจปัสสาวะเป็นประจำในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 30 ปีขึ้นไป เพื่อให้ร่างกายตัวเองห่างไกลจากโรค.
