“สเตียรอยด์” เคยได้ยินคำนี้มั้ยคะ
คิดว่าหลายคนที่อ่านบทความนี้คงเคยได้ยิน เคยได้กิน ได้สัมผัสกันมาแล้ว พบได้ในชีวิตประจำวันกันเลยทีเดียวกับสเตียรอยด์ แต่จะให้ดีมาทำความรู้จักเท่าที่เราจำเป็นจะต้องรู้กันก่อนนะคะ
สเตียรอยด์ธรรมชาติ
คือร่างกายสร้างขึ้นมาเอง เพียงเล็กน้อยเพื่อควบคุมการทำงานของระบบในร่างกาย เช่นต้านการอักเสบ ลดปวด ความเครียด และควบคุมเรื่องภูมิคุ้มกันภายในร่างกาย
สเตียรอยด์สังเคราะห์
เนื่องจากคุณสมบัติมันครอบจักรวาลทำให้มีการสร้างสเตียรอยด์ขึ้นมาเพื่อการรักษาในทางการแพทย์ โดยเลียนแบบร่างกายสร้างขึ้น แต่ผลข้างเคียงมากกว่า อันตรายมากกว่าโดยเฉพาะฤทธิ์ในการกดภูมิคุ้มกัน เช่น ยาเดกซาเมธาโดน เพรดนิซิโลน สเตียรอยด์ที่ใช้ทางการแพทย์มีทั้ง
- แบบเม็ดบรรเทาอาการติดเชื้อแก้อักเสบ
- น้ำใช้ฉีด
- พ่น รักษาอาการหอบหืด
- ครีม ใช้ทาภายนอก โรคผิวหนัง ผื่น
- น้ำในหลอด ใช้หยอดตา
ประโยชน์ครอบจักรวาล
คุณสมบัติการรักษาครอบจักรวาลกันเลยสำหรับสเตียรอยด์ คุณอนันต์ แต่ก็โทษมหันต์เช่นกัน ถ้าใช้ไม่ถูกวิธี
ที่พบบ่อยจะใช้ในการรักษาต้านการอักเสบ แก้ปวดโรคข้อ หอบหืด ภูมิแพ้ แล้วจากคุณสมบัติเด่นเรื่องกดภูมิคุ้มกัน จึงถูกนำไปใช้รักษาโรคกลุ่มกดภูมิคุ้มกันตนเอง เช่น SLE สะเก็ดเงิน กล้ามเนื้ออ่อนแรง
โทษของมันก็ใช่ย่อย
- กดภูมิคุ้มกัน ทำให้ติดเชื้อง่าย บางทีไปกดอาการติดเชื้อบางชนิดทำให้กว่าจะพบก็ลุกลามไปแล้ว
- ว่ากันง่ายๆ กัดกระเพาะอาหาร ทำให้เกิดเลือดออกในกระเพาะได้
- ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ น้ำตาลในเลือดสูง ควบคุมความดันยาก เกิดความดันสูง
- ทำให้เกิดภาวะกระดูกพรุน แตกหักง่าย กล้ามเนื้อไม่มีแรง อ่อนเพลีย
- อารมณ์แปรปรวนง่าย ในกรณีที่ใช้ปริมาณสูงทำให้เกิดอารมณ์เป็นสุขจนเกิดอาการติดยาได้
- คลื่นไส้ อาเจียน นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร หงุดหงิด
- ผิวหนังบาง อักเสบง่าย (ในยารักษาสิว)
กรณีที่ใช้เกินขนาดจะเรียกว่า Cushing Syndrome ใบหน้ากลมคล้ายพระจันทร์ ไขมันพอกที่ต้นคอ คล้ายหนอก ผิวหนังบาง มีรอยแตก มีโอกาสเสียชีวิตจากโรคไตสูงถึง 12 เท่า กระดูกแตกหักสูง 23 เท่า
ในกรณีใช้เยอะ ทำให้ร่างกายไม่สร้างสเตียรอยด์เอง เกิดภาวะขาดสเตียรอยด์เมื่อหยุดยา ช็อก เพราะฉะนั้น ควรระมัดระวังในการใช้ยากลุ่มนี้ ที่พบมากในรูปแบบยาชุด ยาลูกกลอน หรือยาที่ไม่ได้มาตรฐาน หรือแม้กระทั่งยาสมุนไพรต้มกินเองที่บ้าน เพราะสมุนไพรแต่ละตัวที่เราทานเข้าไปแก้ปวด มีปริมาณสเตียรอยด์ที่เราไม่ทราบแท้จริง
ในกลุ่มของเครื่องสำอางเองก็มีนะคะ สาวๆ ระมัดระวังกันหน่อยเรื่องของการเลือกใช้เครื่องสำอาง ครีมหน้าขาว หน้าเด้ง ใช้แล้วแดงอมชมพู และอาจจะไม่ใช่มีแค่สเตียรอยด์ อาจจะได้สารปรอท สารหนู หรืออื่น ๆ ติดไม้ติดมือ ติดหน้ามาด้วยก็ได้ค่ะ
