เนื่องจากช่วงนี้มีคนไข้เข้ามาถามกันมาก เกี่ยวกับเรื่องของภาวะ โลหิตจาง ซึ่งเป็นภาวะหนึ่งที่กำลังบอกเราว่าร่างกายเรากำลังมีปัญหาทั่วไปจากระบบเลือด หรือ มีความเสี่ยงต่อโรคทางระบบเลือดครับ

โลหิตจาง

เป็นภาวะที่โลหิตของร่างกายจะมีจำนวนเม็ดเลือดแดงลดลง ลักษณะของเม็ดเลือดแดงผิดปกติ หรือเม็ดเลือดแดงทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพนั้นเอง เรามาดูกันว่าแล้วภาวะโลหิตจางนั้นเกิดจากอะไร สาเหตุของโลหิตจางแบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม

กลุ่มแรก เกิดจากการสร้างเม็ดเลือดแดงน้อยลง ซึ่งอาจจะเกิดจากการขาดสารอาหารที่จำเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดง เช่น ขาดธาตุเหล็ก, โฟเลต (Folate), วิตามินบี 12 หรือการขาดสารอาหารจากการเป็น โรคไขกระดูกฝ่อ (aplastic anemia), โรคที่มีเซลล์มะเร็งในไขกระดูก เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukemia) เป็นต้น

กลุ่มที่สอง เกิดจากการสูญเสียเม็ดเลือดแดงจากกระแสเลือด ได้แก่ การเสียเลือดชนิดเฉียบพลัน เช่น ผู้ที่เป็น โรคกระเพาะ มีเลือดออกในกระเพาะ หรือหญิงที่มีประจำเดือน และเสียเลือดแบบเรื้อรัง (ซึ่งชนิดเรื้อรังจะทำให้เกิดการขาดธาตุเหล็ก, การที่เม็ดเลือดแดงแตกหรือถูกทำลายไปเร็วกว่าปกติ) เช่น โรคที่ร่างกายต่อต้านเม็ดเลือดแดงของตนเอง (โรค autoimmune hemolytic anemia), โรคโลหิตจางกรรมพันธุ์บางชนิด เช่น โรคขาดเอ็นไซม์ของเม็ดเลือดแดง (G6PD), โรคธาลัสซีเมีย เป็นต้น สำหรับผู้ที่มีภาวะโลหิตจางจากการเป็นโรคนั้นจะต้องทำการตรวจหลังจากเราทราบว่ามีภาวะโลหิตจาง และมีโอกาสเสี่ยงจากการเป็นโรค โดยทำการตรวจต่อเฉพาะโรคนั้นๆ เช่น โรคธาลัสซีเมีย

มาดูกันครับว่า อาการของคนที่มีภาวะโลหิตจางนั้นเป็นอย่างไร

ผู้ที่มีภาวะโลหิตจางจะมีอาการอ่อนเพลีย  เหนื่อยง่าย ทำงานไม่ค่อยไหว ผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจางรุนแรงอาจจะมีการทำงานของหัวใจล้มเหลว เกิดภาวะหัวใจวาย และสมองจะทำงานช้าลง จนกระทั่งหมดสติได้  โดยลักษณะที่เราสามารถสังเกตได้ในตัวผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจาง จะมี 2 ชนิด คือ ชนิดที่บอกว่า มีภาวะโลหิตจางได้แก่ ลักษณะซีด ดูได้จากสีของผิวหนังบริเวณฝ่ามือ ใต้เล็บ หรือดูจากสีของเยื่อบุด้านในของเปลือกตาล่าง (พลิกเปลือกตาดู) อีกชนิดคือมี อาการแสดงที่ช่วยชี้แนะถึงสาเหตุที่ทำให้มีภาวะโลหิตจางเช่น มีตัวเหลืองตาเหลือง (ดีซ่าน) อย่างอ่อน แสดงถึงภาวะโลหิตจาง จากการแตกสลายของเม็ดเลือดแดง,  มีจุดและจ้ำเลือดตามตัวชี้แนะถึงการมีเกร็ดเลือดต่ำ เป็นโรคไขกระดูกฝ่อ มะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือโรคที่เกิดการทำลายทั้งเม็ดเลือดแดงและเกร็ดเลือด อาการตับและม้ามโต พบได้ในโลหิตจางจากโรคธาลัสซีเมีย โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว, ต่อมน้ำเหลืองโต อาจหมายถึงมะเร็งต่อมน้ำเหลือง ซึ่งมักจะมีตับโตและม้ามโต เป็นต้น ทั้งนี้แพทย์สามารถวินิจฉัยภาวะโลหิตจางได้โดยการตรวจวัดสัดส่วนของเม็ดเลือดแดงในเลือดหรือวัด ความเข้มข้นของสีฮีโมโกลบิน (ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญของเม็ดเลือดแดง) ในเลือด โดยการตรวจ ความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด หลังจากนั้นแพทย์จะต้องตรวจหาโรคที่เป็นสาเหตุของภาวะโลหิตจางนั้น ๆ เพื่อให้การรักษาได้ตรงตามสาเหตุต่อไป

เป็นอีกเรื่องครับที่น่าสนใจ และใกล้ตัวเรา จึงอยากนำมาฝากให้ลองอ่านกันดูครับ

อย่าลืมนะครับถ้าหากท่านมีเรื่องใดสนใจอยากให้เราหาคำตอบให้ สามารถส่งคำถามมาได้ที่ info.healthlab@gmail.com หรือเข้ามาพูดคุยกับเราได้ที่ สาขาหัวหินที่ เฮลท์แลบ คลินิกเทคนิคการแพทย์ หรือ สาขามหาชัย(สมุทรสาคร) ที่ มหาชัย ทีแอลซี ครับ