CRP คืออะไร? เกิดขึ้นได้อย่างไร?
CRP (C-reactive protein) เป็นโปรตีนที่ถูกสร้างขึ้นจากตับ ปกติตรวจพบได้แต่จะมีปริมาณน้อย ๆ เมื่อมีการอักเสบเกิดขึ้นในร่างกาย ตับจะถูกกระตุ้นให้สร้าง CRP อย่างรวดเร็ว ตั้งแต่ 6-48 ชม. เลย การอักเสบนี้เกิดขึ้นได้ทั้งจากการติดเชื้อ กล้ามเนื้ออักเสบ รวมถึงโรคมะเร็ง เพื่อช่วยเยียวยาและฟื้นฟูสู่สภาพปกติ
การตรวจ CRP และ hs-CRP แตกต่างกันอย่างไร?
แต่การตรวจ CRP เพื่อประเมินการอักเสบนั้นมีความไวค่อนข้างต่ำ ความจำเพาะต่ำ เพราะเกิดสูงขึ้นได้จากหลายสาเหตุของการอักเสบอย่างที่บอกไปข้างต้น จึงมีการตรวจที่มีความไวสูงขึ้น คือ hs-CRP (high sensitivity-CRP) ซึ่งมีความไวและจำเพาะอย่างมากกับการพยากรณ์การเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน และประเมินพยาธิสภาพได้อย่างดีเยี่ยม
เพราะฉะนั้นการตรวจวัดการอักเสบด้วยการตรวจ CRP จึงนิยมใช้ในการตรวจสำหรับกรณีที่มีการอักเสบปกติ จนถึงสูงประมาณ >10 mg/L. ขณะที่ hs-CRP ซึ่งมีความไวสูงกว่า วัดค่าการอักเสบที่ต่ำ ๆ ประมาณ < 10 mg/L. ซึ่งพบได้ในโรคหัวใจและหลอดเลือด จึงได้นำ hs-CRP มาใช้เพื่อประเมินโรคหลอดเลือดหัวใจ บางครั้งก็เรียกว่า cardiac-CRP (c-CRP) และยังได้นำมาคำนวณร่วมกับค่าไขมัน ในผู้ป่วยโรคหัวใจ

ตารางความสัมพันธ์ของเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด (thrombosis) กับค่า hs-CRP จาก CDC (Centers for Disease Control) และAHA (American Heart Association)
ความเสี่ยง ระดับ hs-CRP
ต่ำ < 1 mg/L.
ปกติ 1-3 mg/L.
สูง > 3 mg/L.
สรุปแบบเข้าใจง่าย
- เลือกตรวจ CRP ในกรณีที่มีการเปลี่ยนแปลงค่าที่ > 10 mg/L. (อักเสบมาก เช่นติดเชื้อแบคทีเรีย โรค SLE โรครูมาตอยด์)
- เลือกตรวจ hs-CRP ในกรณีที่มีการเปลี่ยนแปลงค่าต่ำ ๆ ที่ < 10 mg/L. (อักเสบน้อย ๆ เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ) ประเมินร่วมกับค่าไขมันในเลือด
หาตรวจแล้วพบว่ามีค่า hs-CRP สูง อยากจะลด hs-CRP ทำอย่างไรได้บ้าง
- ปรับไลฟ์สไตล์ : ออกกำลังกาย ลดการดื่มแอลกอฮอล์ ลดการสูบบุหรี่ ควบคุมความดันโลหิต
- อาหารและสารอาหารที่ควรทาน : ขมิ้นชัน ขิง ชาเขียว โพรไบโอติกส์ แอล-คาร์เนทีน แมกนีเซี่ยม โอเมกา 3 วิตามิน C D E สังกะสี
นอกจากนี้ยังมีการตรวจวัดการอักเสบอีกรายการคือ ESR (erythrocyte sedimentation rate) วัตถุประสงค์คล้ายการตรวจ CRP คือเช็คการอักเสบ ที่เกิดอันตรายต่อเนื้อเยื่อ มีข้อดีคือ ราคาถูก แต่ก็มีข้อเสียหลายอบ่าง เช่น ใช้เวลาตรวจนาน ใช้เลือดเยอะ ขาดความจำเพาะ ปัจจุบันจึงนิยมใช้การตรวจแบบ CRP ทดแทน
เพราะฉะนั้น หากคุณกำลังสนใจหรือมีความจำเป็นในการตรวจรายการไม่ว่าจะเป็น CRP หรือ hs-CRP หรือ ESR ควรเลือกการตรวจให้ถูกต้องหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางด้านนี้โดยเฉพาะนะคะ